อีดุลฟิฏร์
อีดุลฟิฏร์ (ภาษาอาหรับ : عيد الفطر ) คือ วันแรกของเดือนเชาวาล และเป็นหนึ่งในวันสำคัญที่สุดของบรรดามุสลิม ตามคำรายงาน (ริวายะฮ์) ที่ถ่ายทอดมาจากบรรดาอิมามของชีอะฮ์ อีดุลฟิฏร์ เป็นวันแห่งการเฉลิมฉลองของผู้ที่ถือศีลอดและการปฏิบัติศาสนกิจของพวกเขาได้รับการตอบรับ ดังนั้น จึงถูกกำหนดให้เป็นวันอีด เพื่อให้ชาวมุสลิมมารวมตัวกันและสรรเสริญพระผู้เป็นเจ้า การถือศีลอดในวันอีดุลฟิฏร์ เป็นสิ่งต้องห้าม และการจ่ายซะกาตฟิฏเราะฮ์ เป็นวาญิบ (ข้อบังคับ) สำหรับชาวมุสลิมทุกคน
มารยาทและหลักอะห์กาม บทบัญญัติต่าง ๆ สำหรับคืนและวันอีดุลฟิฏร์ ที่ถูกกล่าวไว้ เช่น การอิหฺยาในช่วงกลางคืน เพื่อกระทำอะมั้ลอิบาดะฮ์ การทำนมาซและดุอาอ์ การอ่านอัลกุรอาน การอาบน้ำฆุสล์ และการกล่าวตักบีรที่เฉพาะในวันอีด ประเทศมุสลิมต่างๆ ได้ประกาศให้วันอีดุลฟิฏร์ เป็นวันหยุดราชการสองวัน หรือมากกว่านั้น ชาวมุสลิมจะทำการนมาซอีดุลฟิฏร์ ร่วมกันเป็นญะมาอะฮ์ และมีการเฉลิมฉลองตามขนบธรรมเนียมของพวกเขา
กวีเอกชาวเปอร์เซียหลายท่าน เช่น ซะอ์ดี ชีรอซี อับดุลเราะห์มาน ญามี และกัยซัร อะมีนพูร ได้ประพันธ์บทกลอนเกี่ยวกับอีดุลฟิฏร์ไว้ด้วย
ความสำคัญและสถานภาพ
อีดุลฟิฏร์ คือวันแรกของเดือนเชาวาล และในริวายะฮ์ต่างๆของอิสลาม ได้มีการกล่าวถึงวันนี้ว่า เป็นวันแห่งรางวัลผลจากอัลลอฮ์ [๑] วันแห่งการตอบแทนสำหรับผู้กระทำความดี [๒] และวันแห่งการอภัยโทษบาป [๓] ตามริวายะฮ์ที่ถ่ายทอดมาจากอิมามอะลี (อ.) อีดุลฟิฏร์ เป็นวันแห่งการเฉลิมฉลองของผู้ที่อัลลอฮ์ทรงตอบรับการถือศีลอดและการปฏิบัติอะมั้ลอิบาดะฮ์ของพวกเขา [๔] นอกจากนี้ ในริวายะฮ์จากอิมามริฎอ (อ.) ยังได้กล่าวไว้ว่า วันอีดุลฟิฏร์ ถูกกำหนดขึ้นเพื่อให้ชาวมุสลิมมารวมตัวกันในวันนี้ และทำการสรรเสริญอัลลอฮ์ (ซ.บ.) สำหรับความโปรดปรานทั้งหลายที่พระองค์ทรงประทานให้ และด้วยเหตุนี้ การกล่าวตักบีร ในนมาซวันอีด จึงมีมากกว่าวันอื่นๆ [๕]
การตั้งชื่อ
คำว่า ฟิฏร์ มาจากรากศัพท์ ฟะฏัร ซึ่งหมายถึง การเปิด การเริ่มต้น หรือการสร้าง [๖] มีการกล่าวว่า อีดุลฟิฏร์ ก็มาจากรากศัพท์เดียวกันนี้ เนื่องจาก ผู้ถือศีลอดจะเปิดปากของพวกเขา โดยเริ่มรับประทาน ในวันอีดุลฟิฏร์ ด้วยอาหารและเครื่องดื่มต่างๆ [๗]
หลักอะห์กาม
ภาพ การนมาซวันอีดฟิฏร์ ณ มุศ็อลลา กรุงเตหะราน โดยการเป็นอิมามของอายะตุลลอฮ์ คาเมเนอี (ปี ๑๔๓๗) (๘)
ซะกาตฟิฏเราะฮ์ : ตามทัศนะที่เป็นที่รู้จักกันในบรรดาฟุเกาะฮา เวลาที่ซะกาตฟิฏเราะฮ์ เป็นวาญิบ คือ ตอนเริ่มต้นของคืนอีดุลฟิฏร์ อย่างไรก็ตาม ซัยยิด อะบุลกอซิม คูอีย์ ถือว่า เวลาที่เป็นวาญิบ คือตอนรุ่งสาง ของวันอีด [๙] นอกจากนี้ ตามคำฟัตวาของบรรดามัรญิอ์ตักลีด เวลาจ่ายซะกาตฟิฏเราะฮ์ คือ วันอีดุลฟิฏร์ จนถึงเวลเที่ยง [๑๐] แน่นอนว่า จากบรรดามัรญิอ์ตักลีด ซัยยิดมูซา ชะบัยรี ซันญานี ถือว่า ทั้ งวัน เป็นเวลาจ่ายซะกาตฟิฏเราะฮ์ [๑๑] ขณะเดียวกัน มีการกล่าวว่า หากผู้ใดจะทำนมาซอีดุลฟิฏร์ เขาควรจ่ายซะกาตของเขาก่อนนมาซ หรือตามคำฟัตวาของมัรญิอ์ตักลีดบางคน ให้ทำการแยกซะกาตออกจากทรัพย์สินของเขาเสียก่อน [๑๒]
นมาซวันอีด : การนมาซวันอีดุลฟิฏร์ ในยุคสมัยที่อิมามมะฮ์ดี (อ.ญ.) ยังไม่ปรากฏกาย (ยุคฆ็อยบะฮ์) ถือเป็นมุสตะฮับ แต่ในยุคที่อิมาม (อ.ญ.) ปรากฏกายและทำการปกครอง เป็นวาญิบ [๑๓]
การถือศีลอดในวันอีดุลฟิฏร์ : การถือศีลอดในวันอีดุลฟิฏร์ เป็นสิ่งต้องห้าม (ฮะรอม) [๑๔]
ข้อปฏิบัติและมารยาท
คืนอีด
ในหนังสือดุอาอ์ต่าง ๆ ได้แนะนำข้อปฏิบัติและมารยาทสำหรับคืนอีดุลฟิฏร์ไว้ ดังนี้ :
การอ่านดุอาอ์ นมาซ, และการอ่านอัลกุรอาน [๑๕]
การอ่านดุอาอิสติฮ์ลาล เมื่อเห็นดวงจันทร์ เดือนเชาวาล [๑๖]
การซิยาเราะฮ์อิมามฮุเซน (อ.) [๑๗]
การอาบน้ำฆุสล์ : เวลาอาบน้ำสำหรับคืนอีดุลฟิฏร์ เริ่มตั้งแต่หลังมัฆริบจนถึงอะซานศุบฮ์ [๑๘]
การอ่านดุอาอ์นี้ หลังจากนมาซมัฆริบและนาฟิละฮ์ :
يَا ذَا الْمَنِّ وَالطَّوْلِ، يَا ذَا الْجُودِ، يَا مُصْطَفِيَ مُحَمَّدٍ وَ نَاصِرَهُ صَلِّ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَاغْفِرْ لِي كُلَّ ذَنْبٍ أَحْصَيْتَهُ وَ هُوَ عِنْدَكَ فِي كِتَابٍ مُبِينٍ
คำอ่าน : ยาซัลมันนิ วัฏเฏาล์ ยาซัลญูดิ ยามุศเฏาะฟิยะ มุฮัมมะดิว วะนาศิเราะฮู ศ็อลลิ อะลา มุฮัมมะดิว วะอาลิ มุฮัมมัด วัฆฟิร ลี กุลละ ซัมบิน อะห์ศ็อยตะฮู วะฮุวะ อินดะกะ ฟี กิตาบิม มุบีน
หลังจากนั้นให้ซูญูด และกล่าวในซุญูด 100 ครั้งว่า : أَتُوبُ إِلَى اللّٰهِ
(อะตูบุ อิลัลลอฮ์) จากนั้น จึงขอสิ่งที่ต้องการจากอัลลอฮ์ [๑๙]
การกล่าวตักบีรที่เฉพาะ: เป็นมุสตะฮับให้กล่าวตักบีรเหล่านี้ หลังนมาซมัฆริบและอิชาอ์ ในคืนอีดุลฟิฏร์ :
الله أكبر، الله أكبر، لا إله إلا الله و الله أكبر، ولله الحمد، الحمدلله على ما هدانا، وله الشكر على ما أولانا
อัลลอฮุอักบัร อัลลอฮุอักบัร ลาอิละฮะ อิลลัลลอฮุ วัลลอฮุอักบัร วะลิลลาฮิลฮัมด์ อัลฮัมดุลิลลาฮิ อะลา มาฮะนานา วะลาฮุชชุกรุ อะลา มาเอาลานา [๒๐] (หมายเหตุ ๑)
การอิห์ยา เพื่อกระทำอะมั้ลอิบาดะฮ์ : ริวายะฮ์จากอิมามกาซิม (อ.) ถ่ายทอดมาจากอิมามอะลี (อ.) กล่าวว่า ฉันมีความสุขกับผู้ที่ทำให้ตัวเองว่างสำหรับการอิบาดะฮ์ในสี่คืนของปี : คืนอีดุลฟิฏร์ คืนอีดุลอัฎฮา คืนนิศฟูชะอ์บาน และคืนแรกของเดือนเราะญับ [๒๑] นอกจากนี้ ยังมีริวายะฮ์จากอิมามบากิร (อ.) กล่าวว่า อิมามอะลี บิน ฮุเซน (อ.) จะอยู่ในมัสญิดตลอดคืนอีดุลฟิฏร์ และทำการนมาซจนถึงเช้า พร้อมกล่าวว่า: คืนนี้ไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าคืนลัยละตุลก็อดร์ [๒๒]
วันอีด
การอาบน้ำฆุสล์ : เป็นมุสตะฮับให้อาบน้ำฆุสลในวันอีดุลฟิฏร์ โดยเริ่มเวลาตั้งแต่รุ่งสาง แต่มีทัศนะที่แตกต่างกันเกี่ยวกับเวลาสิ้นสุดของการอาบน้ำว่า ควรเป็นก่อนออกไปนมาซวันอีด เวลาซุฮ์ริ หรือเวลาดวงอาทิตย์ตกดิน [๒๓]
การอิฟฏอร: เป็นมุสตะฮับให้รับประทานอาหารก่อนนมาซวันอีด โดยเฉพาะ รับประทานอินทผลัม[๒๔] การกล่าวตักบีรที่เฉพาะ: เป็นมุสตะฮับให้กล่าวตักบีรเหล่านี้ หลังนมาซศุบฮ์ นมาซวันอีด (๒๕) และหลังนมาซซุฮ์ริ และอัศริ (๒๖) ในวันอีด :
อัลลอฮุอักบัร อัลลอฮุอักบัร ลาอิละฮะ อิลลัลลอฮุ วัลลอฮุอักบัร วะลิลลาฮิลฮัมด์ อัลฮัมดุลิลลาฮิ อะลา มาฮะนานา วะลาฮุชชุกรุ อะลา มาเอาลานา
การนมาซวันอีดุลฟิฏร์
การอ่านดุอานุดบะฮ์ [๒๗]
มารยาทและประเพณี
อีดุลฟิฏร์ ถือเป็นหนึ่งในวันสำคัญของชาวมุสลิมที่จัดขึ้นด้วยมารยาทและมีประเพณีอันเฉพาะตัว และเนื่องในโอกาสนี้ จึงมีการประกาศให้หยุดงานหลายวัน [๒๘] ชาวมุสลิมในวันอีดุลฟิฏร์ จะนมาซวันอีด ทำขนมหวานท้องถิ่น จัดงานเฉลิมฉลอง และไปเยี่ยมเยียนญาติพี่น้อง [๒๙]
อีดุลฟิฏร์ ในบทกวี
ซะอ์ดี
เดือนเราะมะฎอน ได้พลิกผันไป นำความอาลัย มาสู่หัวใจมิตรสหาย ผู้เป็นที่รักที่ไม่เคยพบจากไปเร็ว แขกผู้มีเกียรติไม่อยู่นาน ดวงจันทร์แห่งโชคชะตาหันหลังให้ และกล่าวว่า ลาก่อน โอ้เราะมะฎอน โอ้ช่วงเวลาแห่งการภักดีและความดี วงสนทนาแห่งการรำลึกและอัลกุรอาน การถือศีลอดมากมายและอีดจะมาถึง เดือนทีร ฤดูใบไม้ผลิ และฤดูร้อน ตราบที่ยังมีชีวิตอยู่ในบ้าน ปีหน้า จะเป็นอย่างไรในดินแดนแปลกหน้า? [๓๑]
มะญีรุดดีน บัยละกอนี
วันอันรื่นรมย์และฤดูกาลที่งดงามที่สุด คือ อีดุลฟิฏร์ ที่โลกทั้งผองเต็มไปด้วยความงามและความรุ่งเรือง[๓๒] ญามี อีดุลฟิฏร์ มาแล้ว มาเถิด เราจะละศีลอดด้วยเครื่องดื่มกัน เราจะเปลี่ยนบรรยากาศของวันอีดให้รื่นเริง [๓๓]
มัฆฟูร ลาฮีญี
รุ่งอรุณแห่งความสุขได้มาแล้ว ความโปรดปรานแห่งรุ่งอรุณ จงมีสิริมงคล ความสุขยามเช้าของผู้มึนเมา จงมีสิริมงคลแก่กันและกัน อีดได้คลายคิ้วของมัน และเก็บเสื้อผ้าของการถือศีลอด สำหรับบางคน นี่คือช่วงเวลาแห่งความสุข สำหรับบางคน คือการเดินทางอันเป็นมงคล ดวงจันทร์เสี้ยวแห่งเชาวาลได้ชูธงขึ้นจากขอบฟ้า เดือนแห่งการถือศีลอดได้แตกดับ ชัยชนะและความสำเร็จ จงมีสิริมงคล ผู้ประกาศเรียกร้องสู่การนมาซ ได้เริ่มบทเพลงแห่งความสุข ข่าวดีนี้ จงมีสิริมงคลแก่ผู้ถือศีลอด
กัยซัร อะมีนพูร อีดมาถึงแล้ว ขณะที่หัวใจของฉัน คือ บ้านที่พังทลาย จงเข้ามาเถิด เราจะปัดกวาดบ้านนี้จากคนแปลกหน้า จงเข้ามาเถิด เราเป็นแขกของท่านตลอดหนึ่งเดือนเต็ม จงเข้ามาเถิด สักวันหนึ่ง จงมาเป็นแขกในบ้านนี้ จงเข้ามาเถิด